วิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบิน รวมเทคนิคง่าย ๆ ที่ได้ผลจริง

เชื่อว่านักเดินทางหลายคนคงเคยเจอกับอาการปวดหู หูอื้อ หรือรู้สึกเหมือนมีอะไรบางอย่างอุดตันอยู่ในหูขณะเครื่องบินกำลังไต่ระดับขึ้นหรือลดระดับลงจอด อาการเหล่านี้สร้างความรำคาญและทรมานไม่น้อย ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงความกดอากาศอย่างรวดเร็ว วันนี้ TIPINSURE ได้รวบรวมเทคนิคและวิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบินที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าได้ผลจริง มาฝากกันเพื่อให้ทุกการเดินทางของคุณราบรื่นและสบายมากยิ่งขึ้น

ทำไมถึงปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบิน? รู้จักสาเหตุของอาการหูอื้อ

อาการปวดหูบนเครื่องบิน หรือที่ทางการแพทย์เรียกว่า Airplane Ear (Barotrauma) เป็นภาวะที่เกิดขึ้นเมื่อความกดอากาศในหูชั้นกลางไม่สมดุลกับความกดอากาศภายนอกร่างกาย โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะมีกลไกในการปรับความดันนี้ แต่เมื่ออยู่บนเครื่องบินที่ระดับความสูงเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว กลไกดังกล่าวอาจทำงานไม่ทัน ทำให้เกิดอาการปวดหู หูอื้อ หรือรู้สึกแน่นในหูได้

การทำงานของ ท่อยูสเตเชียน (Eustachian Tube)

ในร่างกายของเรามีท่อเล็ก ๆ ที่ชื่อว่า ท่อยูสเตเชียน ทำหน้าที่เชื่อมต่อระหว่างหูชั้นกลางกับบริเวณหลังโพรงจมูก บทบาทสำคัญของท่อนี้คือการปรับความดันอากาศในหูชั้นกลางให้เท่ากับบรรยากาศภายนอก ลองนึกภาพว่ามันเป็นเหมือนวาล์วระบายอากาศขนาดจิ๋วของหู เมื่อเรากลืนน้ำลาย หาว หรือเคี้ยวอาหาร ท่อนี้จะเปิดออกเล็กน้อยเพื่อให้อากาศไหลผ่านและปรับความสมดุล แต่ถ้าท่อนี้ทำงานผิดปกติหรือบวม เช่น ในขณะที่เป็นหวัดหรือภูมิแพ้ การปรับความดันก็จะทำได้ยากขึ้น

ความกดอากาศที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็วขณะเครื่องขึ้น-ลง

ปัจจัยหลักที่กระตุ้นให้เกิดอาการปวดหูก็คือการเปลี่ยนแปลงของ ความกดอากาศ อย่างฉับพลันมีความแตกต่างกันดังนี้

• ช่วงเครื่องขึ้น (Ascent) เมื่อเครื่องบินไต่ระดับสูงขึ้น ความกดอากาศภายนอกจะลดลง ในขณะที่ความกดอากาศในหูชั้นกลางยังคงสูงกว่า อากาศจึงพยายามดันแก้วหูออกไปด้านนอก ทำให้เรารู้สึกหูอื้อ แต่โดยทั่วไปแล้วอากาศส่วนเกินจะระบายออกทางท่อยูสเตเชียนได้ง่ายกว่า
• ช่วงเครื่องลง (Descent) ช่วงนี้มักเป็นช่วงที่คนส่วนใหญ่มีอาการรุนแรงกว่า เนื่องจากความกดอากาศภายนอกเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดแรงดันจากภายนอกพยายามดันแก้วหูเข้ามาด้านใน หากท่อยูสเตเชียนไม่สามารถเปิดเพื่อนำอากาศเข้าไปปรับสมดุลได้ทัน จะทำให้เกิดแรงดูดสุญญากาศในหูชั้นกลาง ส่งผลให้เกิดอาการปวดหูอย่างรุนแรงได้

10 วิธีแก้ปวดหู หูอื้อ บนเครื่องบินที่ทำได้ด้วยตัวเอง

ไม่ต้องกังวลไป เพราะอาการเหล่านี้สามารถป้องกันและบรรเทาได้ด้วยเทคนิคง่าย ๆ ที่คุณสามารถทำได้ด้วยตัวเองตลอดการเดินทาง เพื่อให้คุณถึงที่หมายอย่างมีความสุขและไร้ความกังวลจากอาการปวดหู

1. กลืนน้ำลาย หาว และเคี้ยวหมากฝรั่ง

นี่คือวิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบินที่ง่ายที่สุด การกลืนน้ำลาย การหาวกว้าง ๆ หรือการเคี้ยวหมากฝรั่ง จะช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อบริเวณลำคอให้ทำงาน ซึ่งจะส่งผลให้ท่อยูสเตเชียนเปิดออกและช่วยปรับความดันในหูชั้นกลางให้สมดุลกับภายนอกได้โดยอัตโนมัติ พยายามทำบ่อย ๆ โดยเฉพาะช่วงที่เครื่องกำลังขึ้นและกำลังลดระดับลงจอด

2. เทคนิควัลซัลวา (Valsalva Maneuver) บีบจมูกและเป่าลมออกหูเบา ๆ

เทคนิคนี้เป็นที่นิยมและได้ผลดีมาก วิธีทำคือ หายใจเข้าปกติ จากนั้นปิดปากให้สนิทแล้วใช้นิ้วบีบจมูกทั้งสองข้าง แล้วค่อย ๆ เป่าลมออกทางจมูกเบา ๆ (เหมือนสั่งน้ำมูกขณะที่บีบจมูกอยู่) แรงดันลมที่เกิดขึ้นจะช่วยดันให้ท่อยูสเตเชียนเปิดออก คุณอาจจะได้ยินเสียง ป๊อป เบา ๆ ในหู ซึ่งเป็นสัญญาณว่าความดันได้ปรับสมดุลแล้ว ข้อควรระวังคือ อย่าเป่าลมแรงเกินไปเพราะอาจทำให้แก้วหูบาดเจ็บได้

3. จิบน้ำบ่อย ๆ ตลอดการเดินทาง

การจิบน้ำบ่อย ๆ ไม่เพียงแต่ช่วยป้องกันภาวะขาดน้ำบนเครื่องบินที่มีอากาศแห้ง แต่ยังเป็นวิธีแก้ที่ได้ผล เพราะทุกครั้งที่เรากลืนน้ำ ก็จะเป็นการกระตุ้นให้ท่อยูสเตเชียนเปิดออกเช่นเดียวกับเทคนิคแรก เตรียมขวดน้ำไว้ข้างตัวและจิบบ่อย ๆ โดยเฉพาะช่วง 30-45 นาทีก่อนเครื่องลงจอด

4. ตื่นตัวเสมอช่วงที่เครื่องบินกำลังขึ้นและลง

พยายามอย่าหลับในช่วงที่เครื่องบินกำลังบินขึ้นและโดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงที่กำลังจะลงจอด เพราะขณะที่เราหลับ เราจะไม่ได้กลืนน้ำลายบ่อยเท่าตอนตื่น ทำให้ ความกดอากาศ ที่เปลี่ยนแปลงไปไม่ได้รับการปรับสมดุลอย่างต่อเนื่อง เมื่อตื่นขึ้นมาอาจพบกับอาการปวดหูที่รุนแรงกว่าเดิมได้

5. ใช้ที่อุดหูชนิดพิเศษ (Filtered Earplugs)

ปัจจุบันมีที่อุดหูที่ออกแบบมาเพื่อการเดินทางโดยเครื่องบินโดยเฉพาะ ซึ่งแตกต่างจากที่อุดหูทั่วไป ที่อุดหูชนิดนี้จะมีฟิลเตอร์เซรามิกพิเศษอยู่ภายใน ทำหน้าที่ชะลอการเปลี่ยนแปลงของ ความกดอากาศ ที่จะเข้าไปในช่องหู ทำให้หูชั้นกลางมีเวลาในการปรับตัวมากขึ้น เป็นอีกหนึ่งวิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบินที่สะดวกและมีประสิทธิภาพ

6. ใช้ยาแก้ปวดหรือยาแก้แพ้ (ควรปรึกษาแพทย์)

สำหรับผู้ที่มีอาการรุนแรงหรือรู้ตัวว่าเป็นหวัด มีอาการคัดจมูก หรือเป็นโรคภูมิแพ้ การรับประทานยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) ประมาณ 30-60 นาทีก่อนเครื่องขึ้นหรือลง สามารถช่วยบรรเทาอาการปวดได้ หรือการใช้ยาแก้แพ้ (Antihistamine) และยาหดหลอดเลือด (Decongestant) ก็สามารถช่วยลดอาการบวมของเยื่อบุในโพรงจมูกและท่อยูสเตเชียนได้ อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง

7. หลีกเลี่ยงการนอนหลับช่วง 30 นาทีสุดท้ายก่อนเครื่องลงจอด

ย้ำอีกครั้งว่าช่วงที่เครื่องบินลดระดับลงจอดเป็นช่วงที่สำคัญที่สุด พยายามตั้งนาฬิกาปลุกหรือบอกให้เพื่อนร่วมทางช่วยปลุกก่อนเครื่องลงประมาณ 30-45 นาที เพื่อให้คุณมีเวลาเตรียมตัวใช้เทคนิคต่าง ๆ เช่น การจิบน้ำ เคี้ยวหมากฝรั่ง หรือทำเทคนิควัลซัลวา เพื่อป้องกันอาการปวดหูล่วงหน้า

8. การใช้สเปรย์พ่นจมูกเพื่อลดอาการบวม

หากคุณมีอาการคัดจมูก การใช้สเปรย์พ่นจมูกประเภทช่วยลดอาการบวม (Decongestant Nasal Spray) ประมาณ 30-60 นาทีก่อนเครื่องขึ้นและลง สามารถช่วยให้โพรงจมูกและบริเวณรอบ ๆ ท่อยูสเตเชียนโล่งขึ้น ทำให้การปรับความดันทำได้ง่ายขึ้น แต่ไม่ควรใช้ติดต่อกันนานเกิน 3-5 วัน และควรปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้

9. เทคนิคทอยน์บี (Toynbee Maneuver): บีบจมูกแล้วกลืนน้ำลาย

เป็นอีกเทคนิคที่คล้ายกับวัลซัลวา แต่บางคนอาจรู้สึกว่าทำได้ง่ายและนุ่มนวลกว่า วิธีคือ บีบจมูกให้แน่น ปิดปาก แล้วพยายามกลืนน้ำลาย 1-2 ครั้ง การทำเช่นนี้จะช่วยดึงให้ท่อยูสเตเชียนเปิดออกและปรับความดันในหูได้เช่นกัน สามารถทำสลับกับเทคนิควัลซัลวาได้

10. ดูแลเด็กเล็กเป็นพิเศษ: ให้นมหรือใช้จุกหลอก

สำหรับผู้ที่เดินทางพร้อมเด็กทารกหรือเด็กเล็ก ซึ่งยังไม่สามารถเคี้ยวหมากฝรั่งหรือกลั้นหายใจเป่าลมเองได้ วิธีแก้ปวดหูที่ดีที่สุดคือการกระตุ้นให้เด็กกลืน บ่อย ๆ การให้เด็กดูดนมจากขวด ดูดน้ำ หรือใช้จุกหลอก (Pacifier) โดยเฉพาะในช่วงที่เครื่องกำลังทะยานขึ้นและลดระดับลงจอด จะช่วยให้ท่อยูสเตเชียนของเด็กเปิดและปรับความดันได้โดยอัตโนมัติ ซึ่งจะช่วยลดอาการปวดหูที่ทำให้เด็กร้องไห้งอแงระหว่างการเดินทางได้

วิธีดูแลเด็กและทารกเมื่อมีอาการปวดหูบนเครื่องบิน

สำหรับเด็กเล็กและทารก พวกเขาไม่สามารถบอกเราได้ว่ากำลังปวดหู และไม่สามารถทำเทคนิคต่าง ๆ เองได้ ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่จึงต้องเตรียมพร้อมและคอยสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด

การให้ดูดนมหรือขวดน้ำช่วงเครื่องขึ้น-ลง

จังหวะสำคัญคือช่วงที่กัปตันประกาศว่าจะนำเครื่องขึ้นและกำลังจะลดระดับลงจอด ให้เด็กดูดนมจากขวดนม หรือดื่มน้ำจากขวด การดูดและกลืนจะช่วยเปิดท่อยูสเตเชียนของเด็กโดยอัตโนมัติ ซึ่งเป็นวิธีที่ธรรมชาติและได้ผลดีที่สุด

การใช้จุกนมหลอก

หากเด็กไม่ได้หิวนม การใช้จุกนมหลอกก็เป็นอีกทางเลือกที่ดีเยี่ยม การดูดจุกนมหลอกจะกระตุ้นให้เกิดการกลืนน้ำลายอย่างต่อเนื่อง ช่วยปรับความดันในหูของหนูน้อยได้ตลอดช่วงเวลาสำคัญ

ให้ลูกหาวบ่อย ๆ

สำหรับเด็กที่โตขึ้นมาหน่อย ลองเล่นเกมสนุก ๆ ด้วยการชวนลูกอ้าปากหาวกว้าง ๆ แข่งกัน การหาวเป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมในการเปิดท่อยูสเตเชียนและยังช่วยสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายให้กับเด็กอีกด้วย

ข้อควรปฏิบัติและยาที่ควรเตรียมก่อนเดินทาง

หากลูกน้อยของคุณเป็นหวัด มีน้ำมูก หรือไม่สบาย ควรปรึกษากุมารแพทย์ก่อนการเดินทางเสมอ แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาหยอดจมูกหรือยาแก้แพ้สำหรับเด็กเพื่อลดอาการบวมก่อนขึ้นเครื่อง การเตรียมยาแก้ปวดสำหรับเด็ก (พาราเซตามอลหรือไอบูโพรเฟน) ที่เคยใช้และไม่แพ้ติดตัวไว้ก็เป็นสิ่งจำเป็น เผื่อในกรณีที่เด็กมีอาการปวดรุนแรง

อาการแบบไหนที่ควรไปพบแพทย์หลังลงจากเครื่องบิน

โดยปกติแล้วอาการปวดหูหรือ หูอื้อ จะค่อย ๆ ดีขึ้นและหายไปเองภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังลงจอด แต่หากคุณพบว่ามีอาการผิดปกติเหล่านี้ ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กอย่างละเอียด

อาการปวดหูไม่หายไปหลังลงจากเครื่องแล้ว 24 ชั่วโมง

หากอาการปวดยังคงรุนแรงและไม่มีทีท่าว่าจะลดลงหลังจากผ่านไปแล้ว 1 วัน อาจเป็นสัญญาณของภาวะหูชั้นกลางอักเสบจากการเปลี่ยนแปลงความดัน (Barotrauma) ที่รุนแรง ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษา

มีของเหลวไหลออกจากหู

หากมีของเหลวใส ๆ หรือมีเลือดปนไหลออกมาจากช่องหู อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ว่าแก้วหูอาจเกิดการฉีกขาดได้ ซึ่งเป็นภาวะที่ต้องรีบพบแพทย์โดยด่วน

การได้ยินลดลงอย่างชัดเจน

หลังจากลงจากเครื่องแล้ว หากรู้สึกว่าการได้ยินลดลงอย่างมาก หรือยังคงมีอาการ หูอื้อ อย่างรุนแรงต่อเนื่องไม่หายไป อาจเกิดจากมีของเหลวคั่งค้างในหูชั้นกลางหรือภาวะอื่น ๆ ที่ต้องให้แพทย์วินิจฉัย

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับวิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบิน

เป็นหวัดหรือภูมิแพ้ ควรขึ้นเครื่องบินหรือไม่?

หากมีอาการคัดจมูกหรือไซนัสอักเสบอย่างรุนแรง อาจทำให้ท่อยูสเตเชียนบวมและทำงานได้ไม่ดี ทำให้เสี่ยงต่ออาการปวดหูรุนแรงมากขึ้น หากเป็นไปได้ควรเลื่อนการเดินทาง แต่ถ้าเลี่ยงไม่ได้ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อใช้ยา Decongestant หรือสเปรย์พ่นจมูกก่อนเดินทาง

ที่อุดหูช่วยลดอาการปวดหูได้จริงหรือ?

ที่อุดหูทั่วไป (Foam Earplugs) ช่วยลดเสียงรบกวนได้เท่านั้น แต่ไม่สามารถช่วยเรื่อง ความกดอากาศ ได้ ต้องเป็นที่อุดหูชนิดพิเศษที่มีฟิลเตอร์ (Filtered Earplugs) ที่ออกแบบมาสำหรับการขึ้นเครื่องบินโดยเฉพาะ จึงจะสามารถช่วยชะลอการเปลี่ยนแปลงความดันและลดอาการปวดหูได้

ถ้าเคยผ่าตัดหูมาก่อน จะมีผลต่อการขึ้นเครื่องบินไหม?

ผู้ที่เคยได้รับการผ่าตัดบริเวณหู ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านหู คอ จมูก (ENT) ก่อนเดินทางทุกครั้ง เพื่อประเมินความพร้อมและความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น แพทย์จะให้คำแนะนำที่เหมาะสมเป็นรายบุคคลเพื่อให้การเดินทางของคุณปลอดภัยที่สุด

สรุปบทความ

อาการปวดหูบนเครื่องบินเป็นเรื่องที่พบได้บ่อย แต่ก็สามารถป้องกันและจัดการได้ด้วยเทคนิคง่าย ๆ ที่เรานำมาฝากกัน ตั้งแต่การเตรียมตัวไปจนถึงวิธีแก้ปวดหูเวลาขึ้นเครื่องบิน ที่สามารถทำได้ด้วยตัวเอง การเตรียมพร้อมที่ดีไม่เพียงแต่จะช่วยให้คุณเดินทางได้อย่างสบายใจ แต่ยังรวมถึงการเตรียมพร้อมรับมือกับเหตุการณ์ไม่คาดฝันอื่น ๆ ด้วยประกันเดินทางต่างประเทศและประกันเดินทางในประเทศจาก TIPINSURE ไม่ว่าคุณจะเดินทางไปที่ไหนในโลก เพื่อช่วยผ่อนหนักให้เป็นเบา อำนวยความสะดวกคุณได้เมื่อภัยมา ก็พร้อมดูแลให้ทุกทริปของคุณราบรื่นและอุ่นใจได้เสมอ